Sıra Bizde, Bize Düşüyor Çaya Vefakarlık

Sürdürülebilir çay tarımına desteği arttırmak için ‘Eksik Olma‘ kampanyası başlatıldı. Eksik Olma Platformu; Türk çayına hak ettiği değeri vermek isteyenlerin buluştuğu bir kuruluştur.
Sürdürülebilir çay tarımına desteği arttırmak için ‘Eksik Olma‘  kampanyası başlatıldı. Eksik Olma Platformu; Türk çayına hak ettiği değeri vermek isteyenlerin buluştuğu bir kuruluştur.
 
Ülkemizde ilk kez Cumhuriyet yıllarında ekilen çay tohumlarının ekonomik ömrü bitmek üzere. Çayın Avrupa’da yetiştiği tek ülke Türkiye ve ülkemizde de ağırlıklı olarak Rize’de yetişmekte. Türk çayının gelecek nesillere en verimli şekilde aktarılması için sürdürülebilir tarım ile üretilmesi gerekiyor. Sosyal, çevresel ve ekonomik temellere dayanan çalışmaları kapsayan Sürdürülebilir Çay Tarımı, dünyanın saygın çevreci sivil toplum kuruluşu Yağmur Ormanları Birliği tarafından da destekleniyor. Bu çalışmaların çay severlere ulaştırılması amacıyla hayata geçirilen Eksik Olma platformu, çay dostu herkesi desteğe çağırıyor.
 

 
Yağmur Ormanları Birliği (Rainforest Alliance) sertifikasına sahip sürdürülebilir çay tarımı yapan toplam 17 ülke arasında Türkiye 13’üncü sırada yer alıyor. Eksik Olma Platformu ile çay dostları, ülkemizdeki çayın geleceğini koruma altına almak ve gelecek nesillere aktarmak için eksikolma.org sitesinde bir imza kampanyası başlattılar. Onbinlerce çayseverin imzalayarak destek olduğu kampanyadaki asıl hedeflerden biri de Türkiye’nin bu sıralamada ilk 10’da olmasını arzu etmeleridir.

 
Bu sosyal sorumluluk projesinin bir diğer sürprizi ise Sezen Aksu’nun kampanyaya desteği ve dizelerinde Karadeniz çayı kokan harika bir şarkısı oldu. Sanatçı, çayın hayatımızdaki yeri için yazdığı Eksik Olma şarkısının klibinin sonunda ““Çay üretimini ülkemizin ayrılmaz bir parçası kılmak için sürdürülebilir çay tarımını hayata geçirmeliyiz.
Bu amaç için gelin siz de el verin, destek verin, eksik olmayın” sözleriyle, herkesi Türk çayına destek olmaya davet ediyor. Şarkının sözleri ise şöyle;
 
Sevdalinum hemde nasıl kadirşinasım,
Derdimde de neşemde de can yoldaşım,
İnce belli de adım karam kırmızım,
Hava gibi su gibi olmazsa olmazım.
 
Çay da çay çay, Çay da çay çay,
Çay sız olmaz ki..
Ocakta demlik tıkırdamazsa yar fıkırdamaz ki,
Çok yaşa çok yaşa, Çok yaşa çok yaşa eksik olma,
Tavşan kanı başa, bebelere paşa eksik olma..
 
Eline yüreğine hem de emeğine sağlık,
Sen hayatı güzelleştiren cefakarlık,
Şimdi yeniden tohum ekme vaktidir
Sıra bize, bize düşüyor çaya vefakarlık..
 
Çay da çay çay, Çay da çay çay
Çaysız olmaz ki
Ocakta demlik tıkırdamazsa yar fıkırdamaz ki,
Çok yaşa çok yaşa eksik olma.
Tavşan kanı başa, bebelere paşa eksik olma
 
Hadi buyrun afiyetler olsun
Semaver dolsun
Ne kadar nadidesin
Tam yüz yılda bir geliyorsun
Hem çok güzelsin
Hem çok özelsin
Şifa bedelsin
Kızar da küsersen mazallah
Bize de aşk olsun
 

 
Şimdi ise çayın yılın hangi mevsimlerinde toplanacağına bakalım. Mayıs ayında  toplanan çay miktarı toplam ürünün yuzde 40-45 meydana getirir. Diğer yuzde 55-60 lık miktar Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim aylarında toplanır.
 
Peki ya çayın neyle toplandığını biliyor muydunuz? Yaprak toplama elle ve çay makası ile yapılmaktadır. En uygun toplama şekli budur. Gelişen toplama makineleri iki buçuktan daha fazla yaprakların koparılmasına sebep olduğundan kaliteyi düşürür. Toplanan çay yaprakları bastırılmadan sepetlere doldurulur ve fabrikalar ait yaprak alım yerlerine taşınır.
 
Toplama zamanı iklime göre değişkenlik gösterir; büyüme sezonunda 7 – 12 gün aralıklarla yeni büyüyenler toplanabilir. Çayın hasadı yorucu ve yoğun emek (iki-üç bin çay yaprağından sadece bir kilogram işlenmemiş çay üretilir) ve hatırı sayılır bir beceri gerektiren işlemdir . Çay toplayıcıların, kızarıklığın uzaklaştırılabileceği en uygun anı öğrenmesi gerekir. Bu da en iyi çayın üretilebilmesi için en körpe yaprakların toplanması için önemlidir. Toplamadan sonra, çay yaprakları işlenmek üzere fabrikaya taşınır. Genellikle de tarlalar fabrikalara yakın yerlerde bulunmaktadır.
 
Karadeniz’de çay bahçelerinde genellikle Karadeniz’in çalışkan kadınları toplar çay yapraklarını..
 

 
Rize ve Trabzon’da ise çay turizmi gelişmekte. Çaykur Çay Müzesi bu turizmin öncülerinden. Aynı zamanda Karadeniz bölgesine turistik amaçlı olarak gezi için gelen turistler, bölgenin karekteristik ürünlerinden biri olan çayla ilgili tesisleri de merak etmekte ve çay tesislerine gelen yerli-yabancı turistlere, çay bitkisinin hangi işlemlerden geçtiğini, paketlenene kadar ne gibi prosedürler uygulandığını gösterilmekte.
 

 
Haber: Samet YERKÖY