Paratiroid bezi hastalıkları sağlığınızı riske sokuyor

Paratiroid hastalığı vücudunuzu yavaş yavaş yok eden, tespiti zor ama tedavisi mümkün olan bir hastalıktır. Endokrin Cerrahi Uzmanımız Prof. Dr. Yeşim Erbil, paratiroid rahatsızlığını ve tedavisini anlatıyor.

Paratiroid hormonu nedir?

“Paratiroid hormonu (PTH) kan testi, kandaki paratiroid hormon seviyesini ölçer. Bu test, hiperparatiroidizmi tanımlamaya, anormal kalsiyum düzeylerinin nedenini bulmaya veya kronik böbrek hastalığının durumunu kontrol etmeye yardım etmek için kullanılır. PTH kandaki kalsiyum ve fosfor seviyelerini kontrol eder. PTH, tiroid bezinin arkasında bulunan bezelye boyutundaki paratiroid bezleri tarafından üretilir.

Kanda kalsiyum seviyesi çok düşükse, paratiroid bezleri daha fazla PTH salgılar. Bu, kemiklerin kana daha fazla kalsiyum salgılamasına ve böbrekler tarafından idrara salınan kalsiyum miktarının azalmasına neden olur. Ayrıca, D vitamini bağırsakları daha fazla kalsiyum ve fosfor emmesine neden olan daha aktif bir forma dönüştürür.

Kalsiyum seviyesi çok yükselirse, paratiroid bezleri daha az PTH salgılar ve tüm işlem tersine döner. Çok yüksek veya çok düşük PTH seviyeleri böbrekler ve kemiklerde sorunlara; kalsiyum ve vitamin D düzeylerinde değişikliğe neden olabilir. Kandaki kalsiyum ve fosfor düzeyleri için yapılan testler, PTH testi ile aynı zamanda yapılabilir.”

Paratiroid bezi hastalıkları nelerdir?

“Tiroid bezi ile paratiroid bezlerinin adları benzer olmasına rağmen birbirinden tamamen farklıdır. Paratiroid bezleri, vücudunuzun kalsiyum ve fosfor bakımından doğru dengeyi korumasına yardımcı olan parathyroid hormonu (PTH) üretir.

Paratiroid bezleriniz çok fazla ya da çok az hormon üretirse, bu denge bozulur. Fazla PTH salgılarlarsa, hiperparatiroidiniz olur ve kanda kalsiyum oranı yükselir. Çoğu durumda, paratiroid bezinde benign bir tümörü aşırı aktif hale getirir. Bazı durumlarda bunun nedeni kanser olabilir. Kanda çok az kalsiyum ve çok fazla fosfor olduğu anlamına gelir. Bunun sebepleri bezlerin yaralanması, endokrin bozukluklar veya genetik durumları içerir.”

Paratiroid hastalığının belirtileri nelerdir?

“Paratiroid bezi hastalığı (hiperparatiroidizm) belirtileri kemik hastalıkları, böbrek taşları, sık sık baş ağrısı, yorgunluk ve depresyon olarak sayılabilir. Bazen semptomlar o kadar belirgin değildir, yüksek tansiyon ve konsantre olma yetersizliği gibi.

Hiperparatiroidizm, farklı insanlarda farklı belirtiler gösterir. Bazen kandaki yüksek kalsiyum oranları bir ya da iki yıl içinde şiddetli belirtilere neden olabilirken bazen yıllarca belli etmeyebilir. Paratiroid tümörü olduğu halde çok uzun yaşayanların birçoğu kalp yetmezliği, göğüs veya prostat kanseri, böbrek yetmezliği, inme veya kalp krizi belirtileri ortaya çıkar.”

Paratiroid hastalığı cerrahi tedavisi nasıldır?

“Paratiroid teşhisi konulan bütün hastalara uygulanabilir. Operasyonun başarısı, merkezin deneyimine ve görüntüleme yöntemlerinin duyarlılığına bağlıdır. Paratiroid ameliyatları kolay ameliyatlar değildir. Çünkü paratiroid hastalıklarının tanısı ve tedavisi tecrübe gerektirir. Tedavisinde ameliyat ile hastalıklı paratiroid bezi çıkarılır. Ameliyat sonrası kalsiyum düşüklüğü beklenen bir sonuçtur ancak aşırı düşüklük hastada kasılmalara yol açabileceği için hasta düzenli kontrollerle takibe alınmalıdır.”

Prof. Dr. Yeşim Erbil